در شرایطی که اقتصاد ایران با فشار تحریم‌ها، کسری بودجه مزمن، و بحران‌های ژئوپلیتیکی روبه‌روست، بازار ارز به یکی از اصلی‌ترین ابزارهای سنجش وضعیت اقتصادی تبدیل شده است. تغییرات نرخ دلار و تتر، نه فقط نوسانات مالی، بلکه نشانه‌ای از وضعیت اعتماد عمومی، ساختار سیاست‌گذاری پولی و ارتباط اقتصاد کشور با جهان است.
در ماه‌های اخیر، روند کلی نرخ ارز به‌ویژه در بازار آزاد افزایشی بوده، هرچند اصلاحاتی موقتی در پی مداخلات کوتاه‌مدت بانک مرکزی دیده شده است. این نوسانات ظاهری اما نمی‌تواند ریشه‌ی نگرانی‌های اقتصادی را پنهان کند.
تقابل تورم و سیاست پولی بی‌اثر
یکی از دلایل اصلی افزایش تقاضا برای ارز خارجی، کاهش مستمر ارزش پول ملی است. با تورمی که ساختاری شده و کاهش مداوم قدرت خرید مردم، دلار و به‌ویژه تتر به دارایی‌های امن تبدیل شده‌اند. تلاش دولت برای کنترل تورم از طریق سیاست‌های دستوری و نرخ‌گذاری‌های غیرواقعی در بازار ارز، نه‌تنها مؤثر نبوده بلکه باعث ایجاد چندنرخی شدن ارز و افزایش فاصله نرخ رسمی و آزاد شده است.
در نبود یک برنامه مشخص برای انضباط مالی، انتظار کاهش چشمگیر تورم در کوتاه‌مدت غیرواقعی است. در نتیجه، تقاضا برای حفظ ارزش سرمایه در قالب دارایی‌های دلاری یا معادل آن (مانند تتر) کاملاً قابل توجیه است.
تأثیر تحریم‌ها و انزوای مالی
در سال‌های اخیر، تحریم‌های بانکی و مالی علیه ایران به شکل فزاینده‌ای توانایی دسترسی کشور به ارز خارجی را محدود کرده‌اند. این محدودیت‌ها نه‌تنها تجارت رسمی را مختل کرده، بلکه مسیرهای انتقال پول را نیز به سمت روش‌های جایگزین و غیررسمی سوق داده است.
در این میان، تتر و سایر استیبل‌کوین‌ها، به‌دلیل ویژگی‌هایی مانند انتقال سریع، ناشناس بودن نسبی، و در دسترس بودن از طریق پلتفرم‌های داخلی و خارجی، به‌عنوان ابزار محبوبی برای معاملات بزرگ و حتی تسویه‌های غیررسمی وارد عمل شده‌اند. بسیاری از صادرکنندگان، تجار و فعالان اقتصادی به جای دلار نقد یا حواله‌ای، از تتر برای معاملات خود استفاده می‌کنند.
تتر؛ نسخه‌ی دیجیتالِ دلار در اقتصاد محدودشده
تتر در ایران صرفاً یک دارایی دیجیتال نیست؛ بلکه به‌نوعی معادل عملی دلار شده است. پلتفرم‌های داخلی امکان خرید و فروش سریع تتر را فراهم کرده‌اند و حتی در بعضی شهرها، نقل و انتقالات تتر مانند تبادل ارز در صرافی‌های فیزیکی رایج شده است.
این روند به‌خصوص زمانی پررنگ‌تر می‌شود که احتمال تشدید مناقشات منطقه‌ای، افزایش فشارهای سیاسی، یا نوسانات بین‌المللی بالا می‌گیرد. تتر در این فضا به نوعی «پناهگاه امن سرمایه» تبدیل شده است، بدون آنکه الزاماً نوسانات قیمتی خود دلار را به دوش بکشد.
چشم‌انداز سیاسی و ریسک‌های ژئوپلیتیک
با افزایش تنش‌های سیاسی در منطقه، به‌ویژه مناقشات اخیر میان ایران و اسرائیل و ناامنی‌های اقتصادی حاصل از آن، سرمایه‌گذاران داخلی به دنبال تبدیل دارایی‌های ریالی خود به ارزهای خارجی هستند. فضای عمومی بازار نیز نشان می‌دهد که اعتماد به پایداری اقتصادی و ثبات نرخ ارز بسیار شکننده است.
هرگونه افزایش در تحریم‌ها، انسداد مسیرهای تبادل پول، یا حتی ریسک نظامی، بلافاصله به شکل افزایش تقاضا برای دلار و تتر بروز پیدا می‌کند. این رفتار ریسک‌گریزانه به‌ویژه در میان اقشار سرمایه‌دار و فعالان بازارهای مالی شدت یافته است.
نگاهی کوتاه به تکنیکال
نمودار قیمت USDT/IRT در یک کانال صعودی میان‌مدت نوسان می‌کند. اصلاح اخیر قیمت در ناحیه حمایتی ۸۱۰۰۰ تومان می‌تواند فرصتی برای تثبیت مجدد باشد. چنانچه این سطح حفظ شود و تقاضا افزایش یابد، احتمال بازگشت قیمت به محدوده‌های ۹۲۰۰۰ تا ۹۵۰۰۰ وجود دارد. اما از منظر فاندامنتال، این روند بیشتر تابع تصمیمات سیاسی، مسیر مذاکرات، و تحولات بازار جهانی است تا صرفاً الگوهای تکنیکی.
جمع‌بندی
بازار دلار و تتر در ایران بیش از آنکه صرفاً یک بازار ارزی باشد، بازتابی از ترس‌ها، بی‌اعتمادی‌ها و نیاز مردم به حفظ ارزش سرمایه در برابر نوسانات اقتصاد کلان است. تتر با توجه به ویژگی‌های دیجیتال، دسترسی آسان، و شبه‌دلاری بودن، به ابزاری حیاتی در این فضا تبدیل شده است. در صورت تداوم وضعیت تورمی و انزوای مالی، جایگاه تتر در میان ابزارهای ذخیره ارزش و معاملات غیررسمی تثبیت خواهد شد.
این تحلیل توسط گروه مالی Eagle Economic تهیه شده تا گامی کاربردی در مسیر درک عمیق‌تر بازار ارز برای علاقه‌مندان و فعالان اقتصادی باشد.
