در این روزها بازار ارز ایران تحت فشار قابل‌توجهی قرار دارد؛ نه فقط به دلیل حرکت‌های تکنیکال و نوسان‌های معمول، بلکه به علت تغییرات محسوس در فضای سیاسی، بازگشت قریب‌الوقوع تحریم‌ها و ضعف در ساختار اقتصادی داخلی. قیمت دلار آزاد اکنون به حدود ۱۱۵ تا ۱۱۷ هزار تومان نزدیک شده است و تتر نیز با همسویی کامل، در بازار داخلی تقریباً به همان نرخ معامله می‌شود. این همگرایی قیمت، نشان‌دهنده این است که بازار ارز دیجیتال به دلیل محدودیت‌های بازار سنتی، به مرجع فوری قیمت‌گذاری بدل شده است.

عوامل بنیادی تأثیرگذار

۱. بازگشت تحریم‌ها و مکانیسم ماشه
کشورهای اروپایی (بریتانیا، فرانسه، آلمان) مکانیسم ماشه را فعال کرده‌اند و درخواست بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل مطرح شده است. این احتمال، شوک روانی سنگینی به بازار ارز وارد کرده و باعث شده انتظارات تورمی تقویت شود. معامله‌گران، از هم‌اکنون در موقعیت محافظتی قرار گرفته‌اند.
با احیای تحریم‌ها، محدودیت‌هایی در صادرات نفت، نقل‌وانتقالات بانکی، بیمه تجارت بین‌الملل و روابط مالی خارجی ممکن است اعمال شود، که منجر به کاهش عرضه ارز خواهد شد.

۲. عدم بازگشت ارز صادراتی
یکی از چالش‌های ساختاری که در سال‌های اخیر روی اقتصاد ایران سایه افکنده، بازنگرداندن بخشی از درآمدهای ارزی حاصل از صادرات به کشور است. بخشی از صادرکنندگان ترجیح می‌دهند ارز خود را در خارج نگه دارند یا با تأخیر بازگردانند، به دلیل نوسان‌های زیاد نرخ ارز داخلی و هزینه‌های تبادل داخلی. این موضوع باعث می‌شود عرضه ارز در بازار آزاد محدودتر شود و فشار افزایشی به قیمت دلار و تتر وارد شود.

3. کسری بودجه و فشار دولت بر بازار ارزی
   دولت ایران در بودجه‌های اخیر با کسری بزرگی روبه‌روست و مجبور است منابع جدید از طرق مختلف تأمین کند. این فشار بر بانک مرکزی و بازار ارزی باعث می‌شود که دخالت بازارساز برای کنترل نرخ ارز محدودتر شود. در چنین شرایطی، عرضه دولت به بازار ممکن است کافی نباشد تا جلوی رشد قیمت را بگیرد.

4. تورم انتظاری و ضعف اعتماد به ریال
   جامعه ایرانی در مواجهه با تورم مزمن و کاهش قدرت خرید، هر افزایش کوچک در نرخ ارز را به عنوان فرصتی برای پوشش ارزش دارایی می‌بینند. این رفتار افزایشی تقاضای ارز را تشدید می‌کند و منجر به رشد سریع‌تر قیمت دلار و تتر می‌شود.
   ضعف در سیاست‌های پولی و عدم هماهنگی بین سیاست‌های ارزی و مالی، اعتماد عمومی به ریال را کاهش داده است و حرکت سرمایه‌ها به سمت ارز بیشتر شده است.

5. فضای روانی و خبری بازار
   در شرایط فعلی، اخبار مربوط به تحریم‌ها، مذاکرات بین‌المللی، احتمال حمله نظامی، اظهارات مقامات و رسانه‌ها تأثیر بسیار زیادی بر حرکت بازار دارد. بخش زیادی از نوسانات اخیر بازار، ناشی از فضای روانی و رسانه‌ای است؛ یعنی فعالان بازار نسبت به هر خبر جدید سریع واکنش نشان می‌دهند، حتی اگر اثر واقعی اقتصادی آن کم باشد.

چشم‌انداز و پیام برای فعالان بازار

با توجه به تحلیل عوامل بنیادی، می‌توان چند نکته مهم را استخراج کرد:

• روند کلی بازار دلار و تتر در این مرحله صعودی است و جهش‌های فعلی بیشتر واکنش به فشارهای بیرونی و انتظارات تورمی است تا تغییرات بنیادین در اقتصاد.

• در کوتاه‌مدت امکان نوسان وسیع و اصلاح قیمت وجود دارد، به ویژه اگر خبری مثبت در مذاکرات منتشر شود یا بازارساز وارد عمل شود.

• بهترین راهبرد، نگاه میان‌مدت همراه با مدیریت ریسک است؛ یعنی تقسیم سرمایه، استفاده از حد ضرر و پرهیز از ورود هیجانی در سطوح بالا.

• سیاست‌گذاران داخلی باید وضعیت بازگشت ارز صادراتی را تسهیل کنند، شفافیت سیاست پولی و ارزی را افزایش دهند و از وابستگی کامل بازار ارز به تحرکات خارجی بکاهند.

این تحلیل توسط گروه مالی و تحلیلی Eagle Economic انجام شده تا بتوانید وضعیت پیچیده بازار ارز ایران را با درکی عمیق‌تر به مخاطبان ارائه دهید.