در ماه‌های اخیر، بازار ارز ایران تحت تأثیر چند عامل برجسته قرار گرفته که مجموعه آن‌ها باعث شده نرخ دلار آزاد و معادل دیجیتال آن یعنی تتر رشد قابل‌توجهی تجربه کند. این جهش صرفاً نتیجه نوسان معمول نیست، بلکه بازتابی از ریسک‌های منطقه‌ای، انتظارات تورمی و ضعف در ساختار ارزی داخلی است.

عوامل تأثیرگذار بر نرخ ارز دلار

• یکی از عوامل کلیدی مکانیزم «اسنپ‌بک» (بازگرداندن تحریم‌ها) است که فعال‌سازی آن در دستور کار کشورهایی همچون اروپای غربی قرار دارد. این روند، فشار روانی بسیار بالایی بر اقتصاد ایران وارد کرده است چون امکان بازگشت سریع محدودیت‌های بین‌المللی را قوت می‌بخشد.

• از سوی دیگر، تحرکات ژئوپلتیکی منطقه‌ای مانند تهدیدات نظامی، درگیری‌ها یا تشدید تنش‌ها با کشورهای همسایه یا جهان، باعث شده فعالان بازار ارز برای محافظت از سرمایه خود به سمت دارایی‌های دلاری و معادل سریع آن یعنی تتر گرایش پیدا کنند.

• همچنین اقتصاد داخلی ایران با چالش‌هایی از قبیل کاهش درآمد ارزی، کسری بودجه، و تورم بالا روبروست. کاهش بازگشت ارز صادراتی، محدودیت در نقل و انتقال بانکی بین‌المللی و ضعف در اعتماد عمومی به پول ملی منجر شده که تقاضای ارز خارجی افزایش یابد.

• از سوی دیگر، همسو شدن قیمت تتر با دلار در بازار داخلی نشان می‌دهد که فعالان بازار دیجیتالی نیز به عنوان پوششی برای نوسانات ارزی سنتی عمل می‌کنند و این موضوع مزید بر علت شده تا نرخ‌ها همگام با دلار بالا بروند.

پیامدها برای دلار و تتر

در این شرایط، می‌توان نتیجه گرفت که نرخ دلار و تتر بیشتر از اینکه صرفاً تحت تأثیر فاکتورهای داخلی سنتی باشد، وابسته به انتظارات و ریسک‌های آینده شده است. زمانی که بازار احتمال بازگشت تحریم‌ها، تشدید تنش یا کاهش قدرت ریال را بالا می‌بیند، نرخ ارز رشد می‌کند.
از سوی دیگر، این رشد نمی‌تواند بدون محدوده ادامه یابد؛ زمانی که سطحی رسید که فعالان بازار آن را «مقاومت روانی» می‌شناسند، امکان توقف یا اصلاح نیز بالا می‌رود.

توصیه‌های اقتصادی

با توجه به شرایط فعلی، چند نکته برای فعالین بازار و مردم قابل توجه است:

• افرادی که قصد ورود دارند، بهتر است با دید میان‌مدت وارد شوند، نه با انگیزه‌ی سود سریع.

• حفظ تنوع در دارایی‌ها و اختصاص بخشی از سرمایه به دارایی‌های غیرارزی یا بخش‌هایی که کمتر تحت تأثیر ارز هستند، می‌تواند ریسک را کاهش دهد.

• فعالان بازار باید اخبار تحریم‌ها، سیاست‌های ارزی دولت، و رویدادهای منطقه‌ای را دقیق زیر نظر داشته باشند چون این اخبار می‌توانند جهت بازار را سریع عوض کنند.

• اگر در سطوح بالا وارد شده‌اید، تعیین حدضرر و تعیین برنامه خروج منطقی ضروری است، چراکه اصلاح در چنین فضایی می‌تواند ناگهانی باشد

این تحلیل توسط گروه مالی و تحلیلی Eagle Economic تهیه شده تا تصویر شفافی از وضعیت فعلی ارز در بازار ایران برای مخاطبان ارائه دهد.