چارت تتر به تومان، که اساساً منعکس‌کننده رفتار دلار در بازار ایران است، طی هفته‌های اخیر الگوی صعودی قوی را نشان داده است؛ قیمت بالاتر از میانگین متحرک و سطوح مهم فیبوناچی تثبیت شده و به سقف‌های جدید رسیده است. این حرکت تکنیکال بلندمدت، در کنار شرایط بنیادی اقتصادی، به ما می‌گوید علت این صعود صرفاً واکنش نموداری نیست، بلکه ریشه در تغییرات واقعی اقتصاد ایران دارد.

عوامل بنیادی فشارزا بر قیمت دلار و تتر

۱. تورم داخلی و کاهش قدرت خرید ریال

اقتصاد ایران سال‌هاست با نرخ تورم بالا روبروست. وقتی تورم عمومی بالا می‌رود، مردم و فعالان اقتصادی در تلاش‌اند ارزش دارایی‌های خود را حفظ کنند. یکی از روش‌های مرسوم در ایران تبدیل ریال به دارایی‌های با ثبات‌تر مثل ارز یا استیبل‌کوین‌ها (مثلاً تتر) است. این رفتار می‌تواند فشار تقاضا روی بازار ارز را افزایش دهد و باعث رشد قابل‌توجه قیمت‌ها شود.

چرا این اتفاق می‌افتد؟
تورم باعث کاهش قدرت خرید ریال می‌شود و در این شرایط، نگهداری ریال به‌عنوان دارایی پس‌انداز، از منظر اقتصادی نامطلوب است. این منطق اقتصادی باعث می‌شود تقاضا برای دلار و تتر افزایش یابد، حتی اگر افراد قصد استفادهٔ عملی از آن نداشته باشند، صرفاً به‌عنوان پوشش ارزش.

۲. انتظارات تورمی و تأثیر روانی

بازارها همیشه بر اساس آنچه ممکن است اتفاق بیفتد، واکنش نشان می‌دهند، نه فقط بر اساس آنچه در حال حاضر اتفاق افتاده. زمانی که انتظارات تورمی افزایش یابد — چه به دلیل سیاست‌های اقتصادی جدید، چه به خاطر شرایط بین‌المللی — تقاضا برای دارایی‌های محفوظ از ارزش افزایش می‌یابد.

در بازار ایران، انتظارات تورمی تحت تأثیر تحولات مختلف سیاسی و اقتصادی شکل می‌گیرد و به‌سرعت روی قیمت دلار و تتر اثر می‌گذارد. چنین انتظاراتی به‌طور مستقیم در چارت نموداری که اخیراً مشاهده کردیم نیز بازتاب یافته است: افزایش شتاب‌دار قیمت که اکنون به سمت اهداف بالاتر فیبوناچی حرکت کرده.

۳. فشار تحریم‌ها و روابط بین‌الملل

تحریم‌های اقتصادی طولانی‌مدت علیه ایران، دسترسی کشور به منابع ارزی پایدار را محدود کرده است. حتی اگر در سطح رسمی، شرکت‌ها هنوز بتوانند تجارت کنند، اجرای عملی تحریم‌ها معمولاً نسبت به زمان اعلام آن اثر بیشتری دارد. در نتیجه، عرضهٔ ارز در بازار کاهش پیدا می‌کند و فشار عرضه-تقاضا به نفع رشد قیمت دلار و تتر تمام می‌شود.

این فشارهای بین‌المللی ممکن است مستقیم یا غیرمستقیم باشند:

• کاهش صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی

• دشواری در انتقال پول و تسهیم روابط بانکی

• اختلال در نظام‌های پرداخت بین‌المللی

تمام این موارد موجب تشدید «ترس کاهش عرضه ارز» و افزایش تقاضای احتیاطی می‌شود، که قیمت دلار و تتر را بالا می‌برد.

۴. تقاضای واردات و زنجیره تجاری

در اقتصاد ایران، نیاز به تامین کالاهای وارداتی (به‌ویژه کالاهای ضروری، قطعات صنعتی و تجهیزات) دائماً وجود دارد. وقتی تقاضا برای واردات افزایش می‌یابد، شرکت‌ها و واردکنندگان به ارز نیاز پیدا می‌کنند. اگر نوسانات نرخ بالاست، این شرکت‌ها به‌طور پیشگیرانه از نرخ‌های بالاتر استفاده می‌کنند تا ریسک هزینهٔ واردات در آینده را پوشش دهند.

این رفتار اقتصادی نیز باعث افزایش تقاضای نرخ آزاد و فشار بیشتر به دلار و تتر شده است.

۵. همگرایی دلار و تتر در ایران

در بسیاری از بازارها، تتر و دلار ممکن است رفتار متفاوتی داشته باشند؛ اما در ایران، چون فضای پولی و ارزی نسبت به تحولات بین‌الملل حساس‌تر است و دسترسی به بازار رسمی محدود، قیمت تتر به‌سرعت خود را با دلار آزاد تطبیق داده است.

در عمل، تتر در ایران نقش «معادل دیجیتال بازتاب‌دهنده ارزش دلاری» را دارد و هم‌راستا با نرخ دلار آزاد حرکت می‌کند. این همگرایی باعث می‌شود تحلیل بنیادی دلار را بتوان مستقیم به تحلیل بنیادی تتر نیز تعمیم داد.

نتیجه‌گیری بنیادی

ترکیب عوامل زیر باعث شده بازار ارز در ایران (دلار و تتر) در مسیر رشد قرار بگیرد:

• تورم بالا و کاهش اعتماد به ریال: جذب تقاضای پس‌انداز به‌سوی ارز

• انتظارات تورمی بالا: تقویت پول‌های امن‌تر به‌عنوان ذخیره ارزش

• فشار منفی تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی: محدود کردن عرضه طبیعی ارز

• نیاز وارداتی شرکت‌ها: افزایش تقاضا برای دلار واقعی و معادل دیجیتال

• رفتار همسو و همگرای دلار و تتر در ایران: تتر به‌عنوان ابزاری برای پوشش ریسک ارزی

هر چند روند تکنیکال نشان‌دهنده قدرت موج صعودی است، این فشار بنیادی نیز تأیید می‌کند که این رشد تنها یک حرکت تکنیکالی گذرا نیست، بلکه نتیجهٔ مجموعه‌ای از نیروهای اقتصادی واقعی است. در شرایطی که انتظارات تورمی و ریسک‌های بین‌المللی بالاست، بازار ارز تمایل دارد نرخ‌های بالاتر را بپذیرد و تثبیت قیمت گذشته به سادگی رخ نمی‌دهد.

پیام اقتصادی برای مخاطبان

برای بازارهای مالی:
ورودهای هیجانی در بالای روند صعودی احتمالاً با اصلاح همراه می‌شود. معامله‌گران باید نسبت به نواحی حمایتی و مقاومتی نمودار توجه ویژه داشته باشند و مدیریت ریسک را به دقت رعایت کنند.

برای کسب‌وکارها و واردکنندگان:
مدیریت ریسک ارزی و برنامه‌ریزی میان‌مدت برای تأمین ارز به‌صورت قراردادی یا از طریق ابزارهای پوشش ریسک، می‌تواند هزینه‌ها را تا حد زیادی کاهش دهد.

برای مردم عادی:
نگهداشت سرمایه به‌صورت کمتری ریالی و بیشتر در دارایی‌های مقاوم در برابر تورم (مثلاً طلا، ارز یا استیبل‌کوین با مدیریت دقیق ریسک) می‌تواند از کاهش ارزش دارایی جلوگیری کند. با این حال، تصمیم‌های هیجانی و ورود در اوج‌های نموداری به‌دلیل نوسان‌های بالا ریسک قابل‌توجهی دارد.

این تحلیل بنیادی بر اساس داده‌های اقتصادی، رفتار بازار ایران و ساختار چارت به‌روز تهیه شده و دیدی واقع‌بینانه از موقعیت فعلی تتر و دلار در ایران ارائه می‌دهد.

تهیه‌شده توسط گروه مالی و تحلیلی Eagle Economic