بازار بورس تهران پس از بازگشایی در پی آتش‌بس موقت بین ایران و اسرائیل، با موجی از فروش مواجه شد؛ موجی که نه‌تنها برخاسته از فضای روانی ناشی از جنگ بود، بلکه به‌وضوح نشان‌دهنده‌ی بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران نسبت به آینده سیاسی، اقتصادی و امنیتی کشور است. در شرایطی که فشارهای خارجی و سیگنال‌های داخلی به‌طور همزمان تشدید شده‌اند، شاخص کل بورس یکی از سنگین‌ترین اصلاح‌های خود را تجربه می‌کند.

تبعات جنگ و آتش‌بس شکننده

در طول درگیری ۱۲روزه، ایران با آسیب‌های قابل‌توجهی در برخی زیرساخت‌های نظامی و صنعتی مواجه شد. هرچند آتش‌بس اعلام شده، اما واقعیت میدانی و مواضع متناقض دو طرف نشان می‌دهد که این وضعیت بیش از آن‌که صلح پایدار باشد، نوعی توقف موقت برای بازیابی استراتژیک است. تحلیل‌ها در رسانه‌های بین‌المللی حاکی از آن است که اسرائیل در حال آماده‌سازی برای حملات دقیق‌تری به برخی تأسیسات خاص ایران است. این احتمال، سایه‌ای سنگین بر تصمیمات سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه انداخته است.

بازتاب جهانی و اثر بر بازار داخلی

در بازارهای جهانی، تنش اخیر باعث افزایش مقطعی قیمت نفت شد؛ ولی بلافاصله با انتشار اخبار مذاکرات پشت پرده و واکنش ایالات متحده، بخشی از این رشد تخلیه شد. آنچه در این میان نگران‌کننده‌تر است، افزایش بی‌ثباتی روانی در بازارهاست. در چنین شرایطی، بازارهای نوظهوری مانند بورس ایران بیش از دیگران در معرض خروج سرمایه قرار می‌گیرند، خصوصاً وقتی سرمایه‌گذاران اطمینانی به پایداری صلح و ثبات داخلی ندارند.

نقش ترامپ و تشدید ابهام سیاسی

بازگشت فعال دونالد ترامپ به صحنه سیاسی، همراه با توییت‌های تهدیدآمیز و اظهارات مبهم درباره احتمال درگیری مستقیم با ایران، لایه‌ی دیگری از نگرانی را به فضای اقتصادی کشور افزوده است. ترامپ با مطرح کردن احتمال حمله مجدد به تأسیسات هسته‌ای ایران یا افزایش تحریم‌ها، به‌طور غیرمستقیم بر بازار سرمایه کشور تأثیر گذاشته است. برای فعالان بازار، بازگشت ترامپ یعنی احتمال بازگشت سناریوهای فشار حداکثری؛ مسئله‌ای که به‌تنهایی می‌تواند موج جدیدی از فرار سرمایه و افزایش تقاضای دلار ایجاد کند.

تنگه هرمز و برگشت‌پذیری اقتصاد

یکی از مهم‌ترین تهدیدهای مطرح‌شده در فضای سیاسی ایران، احتمال بستن تنگه هرمز است؛ اقدامی که هرچند از نظر بین‌المللی بعید است عملی شود، اما تنها طرح آن، بازار نفت را به لبه‌ی نوسان می‌برد. چنین فضای ناپایداری در کنار سکوت نهادهای اقتصادی و ناهماهنگی میان سیاست‌گذار و سرمایه‌گذار، منجر به تصمیم‌گیری‌های احساسی و موج‌وار در بورس تهران شده است. آنچه مشخص است، ترس از آینده، اکنون مهم‌ترین نیروی محرک رفتار بازار است.

آینده نزدیک: اصلاح، یا فرصت؟

در کنار همه‌ی این تهدیدها، نباید فراموش کرد که بازارها معمولاً در دل ترس‌ها شکل می‌گیرند. اصلاح شدید اخیر، شاخص را به سطوح مهم تکنیکالی رسانده و اگر تنش‌ها کنترل شود و اعتماد نسبی به بازار بازگردد، می‌توان به بازیابی بخشی از ریزش امیدوار بود. البته این امر نیازمند چند مؤلفه اساسی است:

• ثبات سیاسی داخلی

• سیگنال‌های مثبت از دولت در جهت حمایت از بازار

• توقف یا کاهش تنش‌های منطقه‌ای

• کنترل انتظارات تورمی و سیاست‌های ارزی شفاف

جمع‌بندی

بازار بورس تهران در آستانه یک دوگانگی بزرگ قرار دارد: یا می‌تواند با اصلاحات ساختاری و کاهش تنش‌ها به دوران ثبات و رشد بازگردد، یا با ادامه‌ی فضای پرمخاطره‌ی سیاسی و بین‌المللی، مسیر خروج سرمایه و اصلاح‌های فرسایشی را ادامه دهد. در این بین، نقش فعالان هوشمند بازار در پایش داده‌ها، سنجش اخبار و مدیریت ریسک، حیاتی‌تر از همیشه است.

این تحلیل توسط گروه مالی Eagle Economic ارائه شده است. رسالت ما ارائه تحلیل‌های جامع و واقع‌گرایانه برای درک بهتر بازار و تصمیم‌گیری‌های آگاهانه است. همراه ما باشید.