قیمت دلار در بازار آزاد ایران اکنون به حدود ۱۱۷ هزار تومان رسیده و تتر نیز تقریباً همگام با دلار در حال ثبت سقف‌های بلندمدت است. این وضعیت نه یک جهش تصادفی، بلکه نتیجه مجموعه‌ای از عوامل بنیادی عمیق است. در وضعیت کنونی، ترکیبی از فشار نظامی خارجی، بازگشت تحریم‌ها، نااطمینانی سیاسی و روندهای اقتصادی داخلی، باعث شده بازار ارز به نقطه حساس جدیدی برسد.

عوامل کلیدی تأثیرگذار

1. تحرکات نظامی و تهدید خارجی
   تحولات اخیر در منطقه، به ویژه حملات اسرائیل و تهدیدات نظامی آمریکا، باعث افزایش ریسک منطقه‌ای شده است. این وضعیت باعث می‌شود سرمایه‌گذاران داخلی برای پوشش ریسک امنیتی و ارزی، به سمت دلار و تتر گرایش پیدا کنند. هر تحرک نظامی جدید به سرعت واکنش در بازار ارز را تشدید می‌کند.

2. بازگشت تحریم‌ها (مکانیزم ماشه)
   فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل به‌زودی می‌تواند محدودیت‌های مالی، بانکی و صادراتی جدیدی ایجاد کند. این محدودیت‌ها عرضه ارز را کاهش داده و فشار تقاضا را افزایش می‌دهند، که از عوامل بنیادی رشد نرخ دلار و معادل دیجیتال آن – تتر – هستند.

3. کاهش اعتماد به پول ملی و انتظارات تورمی
   مردم و فعالان بازار در چنین شرایطی با نگرانی نسبت به کاهش قدرت خرید ریال عمل می‌کنند. تورم بالا، افزایش هزینه واردات و کمبود کالاهای بنیادی، باعث هجوم تقاضا به ارزهای خارجی می‌شود. تتر در این میان به دلیل سرعت دسترسی و نقدشوندگی، گزینه جذاب‌تری برای پوشش ریسک است.

4. محدودیت‌های مالی بین‌المللی و اختلال در تجارت
   تحریم‌ها حتی اگر هنوز به طور کامل اعمال نشده باشند، ریسک تأمین اعتبار بانکی، بیمه حمل‌ونقل، سوئیفت و دیگر ابزارهای مالی را افزایش داده‌اند. این معنا دارد که واردکنندگان و صادرکنندگان بالقوه ممکن است نتوانند به راحتی ارز مورد نیاز خود را تأمین کنند، که فشار بر بازار آزاد را بیشتر می‌کند.

5. پشتیبانی بین‌المللی و شوک‌های جانبی
   ایران روابط اقتصادی و سیاسی قابل توجهی با قدرت‌هایی مثل چین و روسیه دارد؛ این روابط می‌تواند تا حدی از شدت فشارها بکاهد. همچنین تعهدات و قراردادهای بلندمدت می‌توانند به‌صورت ضامن‌ایمنی حداقلی برای بازار ارز عمل کنند. اما این پشتیبانی معمولاً بلندمدت است و نمی‌تواند جلوی جهش‌های سریع قیمتی در کوتاه‌مدت را بگیرد.

پیام برای فعالان بازار و مردم

• بازار در وضعیت «نبرد بین ریسک و فرصت» قرار دارد. جهش نرخ دلار و تتر فعلاً منطقی است. اما اگر قیمت‌ها بیش از حد پیش روند بدون پشتوانه فنی و روانی، امکان اصلاح وجود دارد.

• توصیه می‌شود بخشی از سرمایه‌های موجود را به دارایی‌های مطمئن‌تر (مثلاً طلا، کالاهای اساسی یا پروژه‌های داخلی با افق بلندمدت) تخصیص دهید تا از آسیب نوسانات شدید در بازار ارز در امان بمانید.

• در معاملات کوتاه‌مدت، حد ضررها را جدی بگیرید و وارد موقعیت‌های سنگین با ریسک بالا نشوید.

• همیشه وضعیت بین‌المللی، مذاکرات سیاسی، اخبار تحریم‌ها و تحرکات نظامی را زیر نظر داشته باشید، زیرا تغییرات کوچک این موارد می‌تواند جهت بازار را به‌سرعت عوض کند.

این تحلیل در جهت کمک به درک بهتر وضعیت بازار ارز در ایران نوشته شده است، بدون جهت‌گیری سیاسی و با تمرکز بر واقعیت‌های اقتصادی.
گروه مالی و تحلیلی Eagle Economic