تحلیل فاندامنتال بازار تتر و دلار در ایران همواره به‌شدت تحت تأثیر تحولات ژئوپلیتیک و تصمیمات بین‌المللی قرار دارد. در شرایطی که موضوع «مکانیزم ماشه» و مناقشات مربوط به آن دوباره مطرح شده، بازار داخلی ارز و به‌ویژه نرخ دلار و تتر واکنش‌های خاصی از خود نشان داده است. در این تحلیل تلاش می‌کنیم صرفاً از زاویه اقتصادی و مالی شرایط را بررسی کنیم، بدون ورود به مسائل سیاسی یا جانبداری، تا تصویر روشنی از چشم‌انداز بازار ارائه شود.

تحلیل وضعیت کنونی
با مطرح شدن فعال‌سازی مکانیزم ماشه، یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های بازار، بازگشت احتمالی تحریم‌های بین‌المللی یا تشدید محدودیت‌های مالی علیه ایران است. این موضوع مستقیماً دسترسی کشور به منابع ارزی و کانال‌های نقل‌وانتقال مالی را محدودتر می‌کند. در چنین فضایی، تقاضا برای دارایی‌های امن‌تر مثل دلار نقدی و معادل آن در بازار دیجیتال یعنی تتر، افزایش پیدا می‌کند. همین افزایش تقاضا در مقابل محدودیت عرضه، باعث رشد قیمت این دارایی‌ها در بازار آزاد می‌شود.

از سوی دیگر، بانک مرکزی معمولاً در مقاطع حساس با تزریق ارز یا سیاست‌های کنترلی تلاش می‌کند جلوی جهش‌های ناگهانی را بگیرد. با این حال، در صورت فشار خارجی یا افزایش انتظارات تورمی، این سیاست‌ها اثر کوتاه‌مدت دارند و به مرور بازار مسیر واقعی خود را طی می‌کند.

نقش تتر در بازار داخلی
تتر به‌عنوان نسخه دیجیتالی دلار، در سال‌های اخیر جایگاه ویژه‌ای در معاملات ایرانی‌ها پیدا کرده است. سرمایه‌گذاران و حتی مردم عادی برای حفظ ارزش دارایی خود در برابر نوسانات ریال، به خرید تتر روی آورده‌اند. در روزهای حساس سیاسی، حجم تراکنش‌های تتر افزایش چشمگیری پیدا می‌کند زیرا این ابزار سریع‌تر و راحت‌تر از دلار نقدی قابل معامله است. بنابراین می‌توان گفت که فشار ناشی از مناقشات اخیر احتمالاً تقاضا برای تتر را بیشتر از دلار نقدی بالا می‌برد.

انتظارات تورمی و روانی بازار
یکی از عوامل کلیدی در نوسان نرخ ارز، انتظارات تورمی است. صرف مطرح شدن مکانیزم ماشه، بدون آنکه هنوز آثار واقعی اقتصادی‌اش نمایان شود، می‌تواند فضای روانی بازار را ملتهب کند. این التهاب به شکل افزایش تقاضا برای ارز و دارایی‌های جایگزین بروز پیدا می‌کند. حتی اگر فعلاً دسترسی به ارز خارجی تغییر چندانی نکند، همین انتظارات می‌تواند نرخ دلار و تتر را به سطوح بالاتری برساند.

چشم‌انداز پیش‌رو
چنانچه مناقشات به سمت کاهش تنش‌ها پیش برود، احتمالاً بازار دچار آرامش نسبی می‌شود و نرخ دلار و تتر در محدوده‌های تثبیت‌شده حرکت خواهد کرد. اما در سناریوی سخت‌تر یعنی در صورت بازگشت تحریم‌ها یا تشدید محدودیت‌ها، رشد نرخ ارز و تتر دور از انتظار نخواهد بود. در چنین شرایطی، فاصله بین نرخ رسمی و بازار آزاد بیشتر شده و فشار تقاضا بر بازار آزاد افزایش پیدا می‌کند.

جمع‌بندی
بازار ارز ایران در شرایط فعلی بیش از آنکه به عرضه و تقاضای واقعی وابسته باشد، تحت‌تأثیر انتظارات و تحولات ژئوپلیتیک است. مطرح شدن مکانیزم ماشه موجب شده تا تقاضا برای دلار و تتر در بازار افزایش یابد و فشار صعودی بر قیمت‌ها وارد شود. تتر به دلیل سهولت در انتقال و دسترسی، نقش پررنگ‌تری نسبت به گذشته پیدا کرده و احتمالاً این روند ادامه خواهد داشت. بنابراین چشم‌انداز کوتاه‌مدت بازار بیشتر متمایل به افزایش نرخ ارز و تتر است، مگر آنکه تحولات سیاسی مثبت یا اقدامات قوی از سوی سیاست‌گذار داخلی شرایط را متعادل کند.

این تحلیل صرفاً اقتصادی و مالی بوده و هدف آن بررسی رفتار بازار ارز و تتر در ایران در شرایط کنونی است.
گروه مالی و تحلیلی Eagle Economic