با انتخاب مجدد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور، ایران احتمالاً با چالش‌های ژئوپلیتیکی و اقتصادی بیشتری روبرو می‌شود که می‌تواند به شکل‌های مختلفی بر امنیت و اقتصاد کشور تأثیر بگذارد. در ادامه، این موضوعات به تفصیل از منظر تأثیرات احتمالی بر ایران بررسی می‌شوند.
🟢فشارهای اقتصادی و تحریم‌ها:
ترامپ در دوره ریاست‌جمهوری اول خود سیاست «فشار حداکثری» را بر ایران اجرا کرد و اکنون نیز انتظار می‌رود این رویکرد را ادامه دهد. تحریم‌های آمریکا، به‌ویژه در حوزه‌های بانکی و انرژی، باعث شده‌اند که اقتصاد ایران با مشکلات متعددی مواجه شود، زیرا این تحریم‌ها تجارت و دسترسی ایران به بازارهای بین‌المللی را محدود کرده‌اند. احتمالاً بازگشت ترامپ به قدرت به معنای بازگشت تحریم‌های گسترده‌تری خواهد بود که به دلیل عدم دسترسی به ارزهای خارجی و تأمین منابع خارجی، به شدت بر اقتصاد داخلی ایران تأثیر خواهد گذاشت. در نتیجه:
- افت ارزش ریال: تحریم‌های اقتصادی سبب کاهش ارزش ریال می‌شوند و با افزایش هزینه‌های واردات، فشار زیادی بر اقتصاد خانواده‌ها وارد می‌کنند. مردم باید هزینه‌های بیشتری را برای تأمین کالاهای اساسی بپردازند و همین موضوع ممکن است باعث افزایش نارضایتی‌های عمومی شود.
- کاهش سرمایه‌گذاری خارجی: شرکت‌های خارجی تمایل خود را برای سرمایه‌گذاری در ایران از دست خواهند داد، زیرا نگران خطرات تحریم‌ها و فشارهای سیاسی هستند. این موضوع تأثیر منفی بر ایجاد شغل، رشد اقتصادی، و توسعه زیرساخت‌ها خواهد گذاشت.
🟢تشدید تنش‌های منطقه‌ای:
در حوزه ژئوپلیتیکی، ترامپ احتمالاً روابط آمریکا را با کشورهایی مانند اسرائیل و عربستان سعودی تقویت خواهد کرد و از آن‌ها در مقابله با ایران در منطقه حمایت خواهد کرد. این رویکرد ممکن است به تشدید درگیری‌های منطقه منجر شود. در چنین وضعیتی:
- بار امنیتی و هزینه‌های دفاعی بیشتر: ایران مجبور خواهد شد منابع بیشتری را به دفاع و امنیت اختصاص دهد، زیرا درگیری‌ها و رقابت‌ها در منطقه افزایش می‌یابد.
- ایجاد اتحادهای منطقه‌ای ضد ایرانی: ممکن است کشورهای خاورمیانه برای مقابله با نفوذ ایران به اتحادهایی با حمایت آمریکا بپیوندند و این اتحادها به عنوان تهدیدی مستقیم برای منافع ایران عمل کنند.
🟢خطر از دست رفتن منابع اقتصادی حیاتی:
تشدید تحریم‌ها و ایجاد محدودیت‌های تجاری احتمالاً دسترسی ایران به بازار نفت و گاز را محدود می‌کند. درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز به‌عنوان یکی از منابع کلیدی اقتصادی برای ایران اهمیت زیادی دارد، و محدودیت در این حوزه، توانایی کشور در تأمین منابع مالی مورد نیاز برای پروژه‌های توسعه و بهبود زیرساخت‌ها را کاهش می‌دهد. از طرفی، با از دست رفتن درآمدهای نفتی:
- افزایش کسری بودجه: دولت ایران ممکن است با افزایش کسری بودجه و کاهش توانایی تأمین نیازهای عمومی مواجه شود. این موضوع فشار مالی بیشتری بر دولت وارد کرده و ممکن است به کاهش برنامه‌های حمایتی یا افزایش مالیات‌ها بینجامد که راه حلیست اقتصادی.
🟢گسترش همکاری‌ها با کشورهای شرقی:
ایران احتمالاً به سمت همکاری‌های استراتژیک با کشورهای شرقی مانند چین و روسیه روی خواهد آورد تا بتواند فشارهای آمریکا را کاهش دهد. توافقات راهبردی بلندمدت با چین، به‌ویژه در حوزه انرژی و زیرساخت‌ها، و همچنین همکاری‌های امنیتی با روسیه، می‌تواند در کوتاه‌مدت به کاهش تأثیر تحریم‌ها کمک کند. با این حال، این همکاری‌ها با چالش‌هایی نیز همراه است:
- وابستگی به بازارهای محدود: همکاری‌های اقتصادی با چین و روسیه در کنار مزایای خود، محدودیت‌هایی را نیز دارد و ممکن است به وابستگی بیش‌ازحد به این کشورها منجر شود، که در بلندمدت قدرت چانه‌زنی ایران را کاهش می‌دهد.
- چالش‌های فناوری و مالی: ایران در مسیر توسعه خود نیاز به فناوری‌های پیشرفته و سرمایه‌های مالی دارد که در همکاری‌های شرقی به طور کامل تأمین نمی‌شود.
🟢تأثیرات بر مسائل داخلی و اجتماعی:
افزایش فشارهای اقتصادی و کاهش منابع مالی می‌تواند مشکلات داخلی ایران را تشدید کند. با توجه به تجربه گذشته، ممکن است نارضایتی مردم نسبت به اوضاع معیشتی بیشتر شود. در این شرایط:
- نیاز به برنامه‌های حمایتی داخلی: دولت ایران باید برنامه‌های حمایتی و اقتصادی داخلی خود را گسترش دهد تا بتواند از مردم در برابر فشارهای اقتصادی حمایت کند.
- افزایش انسجام ملی یا بروز نارضایتی‌ها: سیاست‌های خارجی و تحریم‌های آمریکا ممکن است به دو نتیجه منجر شود؛ یا انسجام ملی بیشتری در مقابل تهدیدات خارجی ایجاد کند یا فشارها به حدی برسد که نارضایتی‌های اجتماعی و سیاسی افزایش یابد.
🟢جمع‌بندی و نتیجه‌گیری:
در پایان این تحلیل، باید اشاره کرد که ایران پیش از این نیز در برابر فشارها و تحریم‌های سنگین ایالات متحده ایستادگی کرده است. با وجود چالش‌های اقتصادی و ژئوپلیتیکی، ایران توانسته با تقویت توان داخلی و همکاری‌های استراتژیک، جایگاه خود را به‌عنوان یک قدرت مهم منطقه‌ای حفظ کند. این پایداری و مقاومت در برابر سیاست‌های خصمانه آمریکا به‌عنوان یکی از ارکان سیاست خارجی ایران همچنان ادامه دارد. با بازگشت ترامپ به قدرت، ایران با چالش‌های جدید اقتصادی و امنیتی روبرو خواهد شد، اما تجربه نشان داده که ایران قادر به عبور از این چالش‌ها با استراتژی‌های اقتصادی و دیپلماسی مؤثر است. گروه مالی Eagle Economic این تحلیل را برای افزایش آگاهی و آمادگی در برابر شرایط احتمالی پیش‌رو ارائه می‌دهد.
